Kim jest Notariusz?
Notariusz (dawniej rejent) to osoba zaufania publicznego powoływana przez ministra sprawiedliwości, który wyznacza także siedzibę jego kancelarii. Notariusz, w zakresie swoich uprawnień, działa jako osoba zaufania publicznego korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Rolą notariuszy w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej jest zapobieganie sporom sądowym poprzez zapewnienie pewności i bezpieczeństwa obrotu. Notariusze bywają z tego powodu nazywani „sędziami bez sporu”. Z formalnego punktu widzenia, notariusze zatem nie wykonują usług, jak adwokaci czy radcowie prawni, lecz dokonują czynności notarialnych. Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz jest obowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne. Czynności dokonane przez notariusza mają charakter dokumentu urzędowego.
Jaki ma zakres czynności?
Zgodnie z Ustawą z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (tekst jednolity: Dz.U. 2008 r. Nr 189 poz. 1158) – Notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną. Notariusz w zakresie swoich uprawnień, działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Zakres czynności dokonywanych przez notariusza definiuje art. 79 wyżej wymienionej ustawy. Zgodnie z nim notariusz dokonuje następujących czynności:
- sporządza akty notarialne;
- sporządza akty poświadczenia dziedziczenia;
- sporządza poświadczenia;
- doręcza oświadczenia;
- spisuje protokoły;
- sporządza protesty weksli i czeków;
- przyjmuje na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, dokumenty, dane na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne;
- sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów;
- sporządza, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów;
- sporządza inne czynności wynikające z odrębnych przepisów.
Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz jest obowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne. Okoliczności związane z dokonywanymi czynnościami notarialnymi są objęte tajemnicą notarialną, z której notariusz może być zwolniony tylko w wyjątkowych sytuacjach. Czynności notarialnych notariusz dokonuje w kancelarii notarialnej. Czynność notarialna może być dokonana także w innym miejscu, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności. Czynności notarialnych notariusz dokonuje w języku polskim. Na żądanie strony notariusz może dokonać dodatkowo tej czynności w języku obcym, wykorzystując własną znajomość języka obcego wykazaną w sposób określony dla tłumaczy przysięgłych lub korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego.
Czy wiesz, że …
Oryginał aktu notarialnego pozostaje w kancelarii, natomiast strony oraz inne uprawnione osoby otrzymują wypisy aktu notarialnego, które mają moc prawną oryginału. Dzięki temu, że oryginał aktu notarialnego przechowywany jest przez notariusza (lub właściwy sąd), strony mogą w każdej chwili (nawet po wielu latach) uzyskać dodatkowe wypisy sporządzonego aktu, które mają moc oryginału. Wypis podpisuje notariusz i opatruje go pieczęcią.